Geri bildirim (feedback), bir iş veya etkinliğin sonunda alınan/verilen tepki anlamını taşımaktadır. Doğru teknikler uygulandığı zaman gelişimi hızlandıran temel unsurlardan biri olmasının yanı sıra yanlış teknikler ile iletişimi büyük ölçüde zedeleyebilir. Bu nedenle yüksek önem taşıması ile aynı zamanda gelişimi odağa alarak yapılması gerekmektedir.
Geri bildirim almak ve vermek pek çok kültürde zordur. Yönetici ve Liderlik Koçu olan Bill Lawry’e göre beyin geri bildirimi tehdit olarak görmeye odaklandığı ve iletişimde olunan kişiyle ilişkiye zarar verme riski teşkil eden bir alan olarak algıladığı için bu zorluk meydana gelmektedir. Ancak pozitifi korumanın ve negatif için yeni adımlar atmanın yegâne yolu olan geri bildirim aktivitelerinin, tehdit algısından uzaklaştırılması gerektiğini de özellikle vurgulamaktadır.
Peki, gelişim için bu kadar önemli olan geri bildirim verme aktivitesini baskı altında hissetmeden nasıl gerçekleştirebiliriz?
İLKELER
1. Müsaade almak: Geri bildirim vermek istediğimiz kişinin rızasını almak.
2. Saygı: Kullanılan argümanların yargı içermemesine ve kişiliğe yönelik olmamasına özen göstermek.
3. Netlik: Geri bildirim verilecek konunun net, spesifik ve bir amaç doğrultusunda olduğundan emin olmak.
TEKNİKLER
Başla, Dur, Devam Et
Hızlı ve özet niteliği taşıyan bir teknik olduğu için retrospektif etkinliklerinde de sıklıkla kullanılır. Üç temel başlıkta değerlendirme yapılır.
1. Başla: Olumlu sonuçlar yaratacağı tahmin edilen ve başlanmasının iyi olacağı önerilen maddelerin sunulması.
2. Dur : Olumlu sonuçlar içermediği gözlemlenen veya olumsuz etki yaratan önerilerin iletilmesi.
3. Devam et : Başarılı gittiği gözlemlenenlerin sürdürülmesi için belirtilmesi.
Seviyorum, Diliyorum, Merak Ediyorum
Uygulama olarak başla, dur, devam et tekniğine çok bezenmektedir. Bu teknikte kişinin iş yapış modelinden ziyade yenilikçi ve yaratıcı fikirlerin ortaya çıkmasını hedefleyen bir tekniktir.
1. Seviyorum: Söz konusu işle ilgili beğenilen konunun dillendirilmesi ve takdir edilmesi.
2. Diliyorum: Düzeltilmesinin olumlu olacağı düşünülen maddeler iletilir.
3. Merak ediyorum: Yenilikçi ve yaratıcı olacağı düşünülen fikirler veya detaylandırılma ihtiyacı olduğu düşünülen maddeler iletilir.
Durum, Davranış, Etki
Bir davranışın sonuçlarını değerlendirmek üzere kullanılan tekniktir. Genellikle negatif durumun iyileştirilmesi amacı ile kullanılanımı tercih edilir. SBI tekniği olarak da bilinen bu uygulama, aksiyon alınması beklenen durumlarda “Eylem/Aksiyon! adımı eklenerek (SBIA) uygulanır.
1. Durum: Konunun geri bildirim alan kişi tarafından da netleşmesi için durum özetlenir
2. Davranış: Davranış değerlendirilir.
3. Etki: Davranışın kişi, ekip veya organizasyon üzerindeki etkisi vurgulanır.
4. Aksiyon: Bir sonraki adımın belirlenmesi için geri bildirim alan kişiye alan açılarak alınacak aksiyon değerlendirilir.
Gözlem, Duygu, İhtiyaç, Rica
Durum, Davranış, Etki, Aksiyon tekniği bana Marshall Rosenberg!in geliştirdiği ve sertifikalı Şiddetsiz İletişim eğitmeni olan sevgili Şükrü Bozkurt’un bana kattığı ‘Şiddetsiz İletişim Bir Yaşam Dili (Nonviolent Communication) yöntemini de hatırlatır.
Yöntem temelde kendine empati ve başkalarına empati olmak üzere iki sürece ayrılır. Her süreç dört bileşenden oluşur.
1. Gözlem: Hiçbir değer yargısı içermeden mevcut durum olabildiğince objektif olarak aktarılır.
2. Duygu: Gözlemin sonucu olan duygu ifade edilir.
3. İhtiyaç: Herduygunun arkasında olduğu gibi söz konusu duygunun da yansıması olan ihtiyaç belirtilir.
4. Rica: Biz dili kullanılarak somut ve uygulanabilir bir formül talep edilir.
