Üniversitedeki lisans eğitimi boyunca öğrencilerin aklında çok çeşitli planlar bulunur. Bazısı direkt olarak iş hayatına atılmak ve sektörde deneyim kazanmak isterken bazısı ise eğitim hayatına devam edip alanında biraz daha uzmanlaşmayı hedef edinebilir. Lisans eğitimi sonrası yüksek lisans ile uzmanlaşmak pek çok kişinin hedefleri arasında yer alır. Bu hem iş hayatında bir adım önde olmayı hem de akademik anlamda yükselmeyi planlayanlar için olmazsa olmazlardan bir tanesidir. Sadece bir üniversitede akademisyen olmak isteyenler için değil alanında daha derin bilgi ve beceriye sahip olmak isteyenler için de yüksek lisans önemlidir. Yazımızda yüksek lisans eğitimine dair merak ettiğiniz tüm bilgileri bulabilirsiniz.
Yüksek Lisans Nedir?
Toplumda sıkça İngilizcesi olan “master” ismiyle de bilinen yüksek lisans, bir yükseköğretim şeklidir ve lisans öğretimine dayalı eğitim, öğretim ve araştırmanın sonuçlarının ortaya konmasını amaçlar. Bu eğitim, kişinin branşında uzmanlaşmasını sağlar ve en sonunda ortaya konan bilimsel tezle bu uzmanlaşma ispat edilmiş olunur. Eğitim; kişinin araştırma teknikleri konusunda da kendini geliştirmesine katkı sağlar. Yüksek lisans eğitimi tezli ve tezsiz olmak üzere ikiye ayrılır. Tezsiz yüksek lisansta akademik kariyere devam etmek mümkün olmadığı için özellikle akademik kariyer planlayan kişilerin tezli yüksek lisans tercih etmesi gerekir.
Tezsiz Yüksek Lisans
Tezsiz yüksek lisansta öğrenciler eğitim aldıkları programda tez yazmaya gerek olmadan bilgi ve beceri kazanırlar. Bu tarz programlar ağırlıklı olarak uygulamaya dayalıdır ve kariyerin odakta olduğu bir disiplin benimser. Öğrenciler tezsiz master yaptıklarında kariyerlerine devam ederken yeni bir aşama kaydetmiş olur ve uzmanlaşmak istedikleri alanlarda çok daha fazla bilgi birikimi elde ederler. Tezsiz yüksek lisans, tez zorunluluğu olmadığı için öğrencilerin eğitimlerini daha pratik bir şekilde tamamlamasına imkan tanırken işverenler açısından da öğrencileri daha cazip hale getirirler.
Bu programlarda eğitim almış öğrenciler, alanlarında çok daha farklı bilgilere ve pratik becerilere sahip olurlar. Aynı zamanda farklı bir kariyere geçiş yapmak isteyen ve uzmanlaştığı alanı değiştirmek isteyen kişiler için de avantajlı bir seçenek olarak kabul edilir. Farklı bir alanda çalışmak ve yeni bir meslek edinmek isteyen kişilerin en çok tercih ettiği yöntemler arasında gösterilir. Bu tarz eğitimler sayesinde öğrenciler; hem diğer öğrenciler ve hocalar ile etkileşim içerisine girerek alanlarında kendilerini daha etkin bir şekilde geliştirebilir hem de önüne çıkacak yeni kariyer fırsatlarını değerlendirebilir. Ancak tezsiz programların ardından kişinin doktora programına devam edemeyeceği de unutulmamalıdır.
Tezli Yüksek Lisans
Lisans eğitimini tamamlamış öğrenciler, daha derin bilgi edinmek ve uzmanlık elde etmek için tezli yüksek lisans programlarına geçiş yapabilirler. Bu programlarda öğrencilerin seçtikleri bir alanda araştırma yapması ve tez yazması gerekir. Alanlarında daha detaylı bilgiye ve uzmanlığa sahip olacak bu öğrenciler, bağımsız araştırma becerileri de kazanırlar. Tez yazma süreci bazıları için zorlu bir süreç olarak kabul edilse de öğrencilere derinlemesine bilgi ve analiz becerisi kazandırır. Bu programların süreleri ise üniversiteden üniversiteye göre farklılık gösterir.
Tez sürecinde öğrenciler; danışman hocalarıyla birlikte bir konu belirler. Öğrenci bu konu üzerine derinlemesine bir araştırma yapar, literatür taraması gerçekleştirir, gerekli verileri toplar ve analiz yapar. Oldukça yoğun ve kapsamlı geçen bu süreçte öğrenciler bilgi birikimlerine ciddi anlamda katkı sağlamış olurlar. Yüksek lisans sayesinde öğrenciler bağımsız araştırma becerileri konusunda da çok önemli kazanımlar elde ederler. Aynı zamanda akademik kaynakların etkin şekilde kullanılması, veri toplanılması ve analiz edilmesi konularında, problem çözme becerilerini geliştirme noktasında ciddi gelişme kaydederler.
Tezli yüksek lisans eğitimi alan öğrenciler, kariyerleri için önemli bir başarı basamağı eklemiş olurlarken akademik anlamda ilerlemek isteyen öğrenciler ise doktora eğitimine geçiş için gerekli basamağı tamamlamış olurlar. Bir öğrencinin doktora programına geçiş yapabilmesi için tezli yüksek lisans eğitimini tamamlamış olması gerekir. Bu eğitimi almış olmak hem işverenler açısından öğrencileri çok daha cazip hale getirir hem de öğrencilerin akademi sürecinde ihtiyaç duyacakları tüm kazanımları elde etmiş halde yolculuklarına devam etmelerini sağlar. Dolayısıyla hem iş dünyasında rakipleriyle olan rekabet dolu süreçte bir avantaj sahibi olmak isteyenler hem de akademik anlamda ilerlemek isteyenler için tezli yüksek lisans önemli bir eğitim programı seçeneğidir.
En Bilinen Yüksek Lisans Dereceleri
Ders tabanlı ve araştırma tabanlı olmak üzere genel anlamda iki ana lisans derece türleri vardır. Ders tabanlı olanlar ders, seminer, laboratuvar çalışması ya da uzaktan eğitim yoluyla oluşturulan derslere dayanırken araştırma tabanlı olanlar kişinin özel bir çalışma alanında araştırma projesini yürütmesi anlamına gelir. Araştırma tabanlı olanlar, ders tabanlı olanlara göre daha uzun sürer. Alan, konu, uzmanlık düzeyi, ders türü ve giriş şartları gibi sınıflamalara göre en bilinen yüksek lisans dereceleri şu şekilde sıralanabilir:
- MBA: İşletme Yüksek Lisansı
- MPA: Kamu Yönetimi Yüksek Lisansı
- LLW: Hukuk Yüksek Lisansı
- MFA: Güzel Sanatlar Yüksek Lisansı
- MA: Sosyal Bilimler Yüksek Lisansı
- MEng: Mühendislik Yüksek Lisansı
- MArch: Mimarlık Yüksek Lisansı
- MS, MSc: Fen Bilimleri Yüksek Lisansı
- MRes: Araştırma Yüksek Lisansı
- Mst: Yarı Zamanlı Master Derecesi
- MLS, MLIS, MSLS: Kütüphanecilik Yüksek Lisansı
- MPH: Halk Sağlığı Yüksek Lisansı
- MSW: Sosyal Hizmetler Yüksek Lisansı
- MM/MMus: Müzik Yüksek Lisansı
- MEd, MSEd, MIT, MAEd, MAT: Eğitim Yüksek Lisansı
- MPhil: Araştırma Yoluyla Yüksek Lisans
Yüksek Lisansa Kimler Başvurabilir?
Yüksek lisans başvuru sürecine başlamak için öncelikle kişinin lisans diplomasını almış olması gerekir. Lisans diplomasına ya da Yükseköğretim Kurulu tarafından verilmiş olan denklik/okul tanıma belgesine sahip olan ve kesin kayıt tarihine dek mezun olabilecek kişiler yüksek lisansa başvurabilir. Bunun yanı sıra yüksek lisans için ilgili üniversitenin istediği şartları da sağlamak gerekir.
Yüksek Lisans Başvuru Şartları Nelerdir?
Yüksek lisansa başvurabilmek için kişinin ilk olarak 4 yıllık bir lisans programını tamamlamış olması gerekir. Bunun dışında kişinin ALES’e girip yeterli puanı alması ve programın diğer gerekliliklerini yerine getirmiş olmasına ihtiyaç duyulur. Tezsiz yüksek lisans yapmak isteyen kişiler için ALES zorunluluğu bulunmaz.
Üniversitelerin yüksek lisans şartları birbirinden farklılık gösterir. Dolayısıyla kişi hangi yüksek lisans programına başvuracaksa o üniversite ve programın istediği şartları göz önünde bulundurmalıdır. Yüksek lisans programları aynı zamanda ücretli programlardır. Devlet üniversitelerindeki tezsiz yüksek lisans programları için dahi öğrencilerin bir ödeme yapması gerekir. Buna karşılık devlet üniversitelerinde tezli yüksek lisans hakkı kazananlar öğrenimlerine ücretsiz devam ederler.
Yüksek Lisans Başvuruları Nasıl Yapılır?
Yüksek lisans başvuruları kişinin seçtiği programın yer aldığı üniversiteye yapılır. Bunun için kişinin bazı belgelere sahip olması gerekir. Bu belgeler arasında; ALES sonuç belgesi, lisans diploması, transkript, başvuru formu, başvuru ücreti dekontu, yabancı dil bilgisini gösteren belge, referans mektubu, disiplin sicilini gösteren belge, kimlik fotokopisi ve askerlik durum belgesi yer alır. Ancak kişi başvuru öncesi başvuru yapacağı üniversitenin istediği belgelere göre hareket etmelidir. Çünkü her kurum bunlardan fazla ya da eksik belge isteyebilir.
Başvurular güz dönemi ve bahar dönemi olacak şekilde yılda iki kez yapılır. Başvuru tarihleri de üniversiteden üniversiteye göre farklılık göstereceği için üniversitelerin internet sitelerinde yayınladıkları takvimler takip edilmelidir. Belirlenen tarihlerde ön kayıt yapıldıktan sonra bazı üniversiteler kişinin dil sınavına girmesini de isteyebilir. Bu sınavdan öğrenci başarıyla geçtikten sonra mülakata çağrılır. Mülakat tezli yüksek lisans programları için geçerli olur. Böylece adayların değerlendirme kriterlerine mülakat puanı da eklenir.
Yüksek Lisans Hakkında Merak Edilenler
Yüksek Lisans Kaç Yıl Sürer?
Yüksek lisans eğitiminin süresi tezli ve tezsiz olmasına göre farklılık gösterir. Tezli yüksek lisans eğitimi 4 dönem yani 2 yıl sürer. Bu iki yılın bir yılı ise tez yazım sürecidir. Tezsiz yüksek lisans eğitimi ise 3 dönem yani 1,5 yıl sürer.
Uzaktan Yüksek Lisans Eğitimi Mümkün Müdür?
Akademik kurumda fiziksel anlamda bulunması mümkün olmayan öğrenciler için uzaktan yüksek lisans seçeneği de mantıklı bir alternatiftir ve bunu sağlayan pek çok üniversite vardır. Böylece öğrenciler çok daha esnek zamanlarda ve farklı şehirlerden uzaktan yüksek lisans eğitimlerini gerçekleştirebilirler. Üstelik bu eğitim yöntemi akademik anlamda geleneksel yüksek lisans ile eşdeğerdir. Eğitimler genellikle video dersler ve çevrim içi kaynaklar aracılığıyla verilir. Ancak eğitimin yöntemi programdan programa göre değişkenlik gösterebilir. Yine de her akademik programın uzaktan eğitim seçeneği olmadığı unutulmamalıdır. Öğrenciler uzaktan yüksek lisans eğitimi seçecekleri zaman karşılarına daha kısıtlı sayıda program çıkabilir.
Yurt Dışından Yüksek Lisans Eğitimi Alınabilir mi?
Nasıl uzaktan master yapmak mümkün ise yurt dışından da yüksek lisans eğitimi alınabilir. Lisans programından mezun olan pek çok kişi bu eğitimini yüksek lisans ile bir üst seviyeye taşımak ister. Özellikle yurt dışı yüksek lisans yapmak pek çokları için en iyi alternatiflerden biridir. Fakat yurt dışından bu eğitim sürecini tamamlamak hem maddi hem de psikolojik olarak biraz zorlu olabilir. Bütün bu problemleri en aza indirerek online şekilde yurt dışındaki bir yüksek lisans programına kaydolmak da mümkündür. Ancak her üniversite ve her programda böyle bir seçenek bulunmaz.
Yüksek Lisansta Lisans Bölümünden Farklı Bir Bölüm Seçilebilir mi?
Yüksek lisans yapmayı kafasına koyan pek çok kişinin aklından, alan dışı bir bölüm seçmek geçebilir. Bu durum genellikle hem mevcut bilgilere yeni bir alan eklemek hem de kişinin ilgilendiği farklı bir alanda kendini geliştirmesi için tercih edilebilir. Kişi isterse kendi alanında isterse de farklı bir alanda yüksek lisans programı seçimi yapabilir. Ancak her program alan dışı öğrencileri kabul etmez.
Alan dışı lisans derecesi bulunan öğrencileri kabul eden yüksek lisans programları da vardır. Bunların en yaygın olanları ise; işletme yüksek lisansı, psikoloji yüksek lisansı, klinik psikolojisi yüksek lisansı, insan kaynakları yüksek lisansı, sosyal hizmet yüksek lisansı, gazetecilik yüksek lisansı, hemşirelik yüksek lisansı, uluslararası ticaret yüksek lisansı, yönetim bilişim sistemleri yüksek lisansı, iktisat yüksek lisansı ve siyaset bilimi ve kamu yönetimi yüksek lisansı gibi programlardır.
Yüksek lisansta her ne kadar lisans bölümünden farklı bir bölüm seçmek mümkün olsa da alan dışı yüksek lisans yapmaya karar vermek; üzerinde iyice düşünülmesi gereken bir konudur. Özellikle akademik kariyer yapmak isteyen kişilerin bu konuya çok detaylı bir şekilde odaklanması gerekir. Aksi takdirde hızlı alınmış bir karar; kişi için boşa harcanmış zaman ve vakit kaybı anlamına gelebilir.
Üniversite hayatınla ilgili ihtiyaç duyacağın her şeye Pingpong University aracılığıyla ulaşabilirsin. Öğrencisi olduğun üniversitenin dijital kampüsüne kolayca katılabilir, ders programından sınav sonuçlarına, notlardan sınav takvimine, öğrenci belgesinden transkripte kadar senin için üniversite hayatını kolaylaştıracak her bilgiyi Pingpong mobil uygulamasından görüntüleyebilirsin. Şimdi, uygulamayı ücretsiz indir ve kampüsünü cebinde taşı!
