Science Dergisine Göre 2023’ün Çığır Açan Keşifler

İngilizce prestijli bilimsel yayın Science dergisine göre 2023’ün en önemli ilk üç bilimsel keşifleri şu şekilde sıralanıyor: 

1. Yılın çığır açan buluşu: Zayıflama ilaçları 

Science dergisi, 2023’ün çığır açan keşfi olarak, sağlığa kapsamlı yarar sağlama potansiyeli nedeniyle, kilo verdiren ilaçları seçti. Artık yeni tedaviler obezite ve bununla bağlantılı kronik hastalıklarla mücadelede umut verici bulunuyor. 

Yeni ilaçlar, glukagon benzeri peptid-1 (GLP-1) adı verilen bağırsak hormonunu taklit ediyor. Başlangıçta diyabet için geliştirilen bu ilaçların hafif yan etkilerle birlikte önemli kilo kaybına neden olduğu belirtiliyor. 

Science, GLP-1 ilaçlarını Yılın Çığır Açan Buluşu olarak tanımasını, “bu yıl yapılan klinik deneyler ilaçların aynı zamanda kalp yetmezliği semptomlarını, kalp krizi ve felç riskini de azalttığını buldu; bu da ilaçların kilo vermenin ötesinde önemli faydalara sahip olduğuna dair en ikna edici kanıt” diyerek açıklıyor. 

2. Dünya’nın Karbon Pompasının Yavaşlamaya Başlamasının Keşfi 

Dünya’nın karbon pompası olarak adlandırılan Antarktika’da tüm okyanuslarını birbirine bağlayan devasa akışın yavaşlaması, küresel karbon salımlarının üçte birini tutan okyanusların, bu görevi giderek daha az yerine getirebildiği anlamına geliyor.  

Bu akışın bozulmasının, en önemli karbon yataklarından olan okyanusların karbon tutma kapasitesini azaltarak küresel ısınmayı hızlandıracağı düşünülüyor. Bilim insanları bu yavaşlamanın gelecek yüzyıl gerçekleşmesini bekliyordu.  

3. Alzheimer Hastalığının İlerlemesinin Yavaşlatılmaya Başlanması 

Science dergisine göre 2023’te tedavisi konusunda çığır açıcı gelişmelerin yaşandığı bir diğer hastalık Alzheimer oldu. 

Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD), üçüncü faz çalışmalarını tamamladığı “Donanemab” ilacının Alzheimer hastalığının ilerlemesini yüzde 35 oranda yavaşlattığını açıklandı. 

Buna ek olarak “Lecanemab” adlı bir başka ilacın hastalığın ilerlemesini yüzde 27 yavaşlattığı bulunmuştu. 

İlaçlarla ilgili bilişsel yavaşlamadaki iyileşmenin zamanla nasıl değişeceği merak ediliyor. Science dergisine göre bir diğeri soru da bu tedavilerin yüksek hastalık riski taşıyan kişilere erken uygulanması durumunda semptomların başlamasını geciktirip geciktiremeyeceği.